Η επείγουσα ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης καλεί το ΥΠΠΑΝ να ενώσει δυνάμεις με το νεοσύστατο Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, προκειμένου να συνεργαστούν αποδοτικά προς τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της πολιτικής ρητορικής για ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης και της εκπαιδευτικής πράξης, η οποία απέχει κατά παρασάγγας από τέτοιες καινές πλην κενές διακηρύξεις.
Παρόλα αυτά, ο σχεδιασμός της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δεν θα πρέπει να έχει αποκλειστικά τεχνοκρατικό χαρακτήρα, αλλά θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η παιδαγωγική προσέγγιση αναφορικά στις επιλογές που σχετίζονται τόσο με το περιεχόμενο, όσο και με τη μεθοδολογία.
Αποβλέποντας στη σύζευξη τεχνογνωσίας και παιδαγωγικής, το Υπουργείο μπορεί να συνεργαστεί με ακαδημαϊκούς των παιδαγωγικών τμημάτων των ιδιωτικών πανεπιστημίων, οι οποίοι/ες διαθέτουν από τη μια μεριά καλή γνώση των εργαλείων της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (μιας και έχουν ασχοληθεί με την ανάπτυξη και παροχή προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης την τελευταία δεκαετία), ενώ από την άλλη μεριά, λόγω του αντικειμένου τους μπορούν να προσφέρουν την παιδαγωγική τους «ματιά» στην ανάπτυξη του σχεδιασμού για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Ποιες πτυχές πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη στους σχεδιασμούς του Υπουργείου; Κατ’ αρχάς, το Υπουργείο οφείλει να ενισχύσει τα σχολεία και όλους τους/τις μαθητές/τριες με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό και γρήγορες ασύρματες συνδέσεις στο διαδίκτυο. Κατά δεύτερον, το Υπουργείο πρέπει να αναζητήσει καλύτερες επιλογές όσον αφορά στην πλατφόρμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που θα αξιοποιηθεί, νοουμένου ότι η παρούσα επιλογή λογισμικού φαίνεται να είναι δυσλειτουργική και λιγότερο αποδοτική.
Κατά τρίτον, το Υπουργείο καλείται να συμπεριλαμβάνει τις ακόλουθες συνιστώσες στον σχεδιασμό του: αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα ειδικά σχεδιασμένα για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση· ομάδες ψηφιοποιημένου εκπαιδευτικού υλικού και εργαλείων· υπηρεσίες υποστήριξης για εκπαιδευτικούς, μαθητές/τριες και τους γονείς τους για επιτυχή συμμετοχή στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση· εκτεταμένη κατάρτιση στις ψηφιακές δεξιότητες η οποία πρέπει να παρέχεται όχι μόνο στους/στις εκπαιδευτικούς, αλλά και στους/στις μαθητές/τριες και τους γονείς τους· ανάπτυξη μηχανισμών και δεικτών για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Η παιδαγωγική της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης θα πρέπει να εμπερικλείει ποικιλία δραστηριοτήτων και μέσων αντλώντας από την αρχή της ευπροσάρμοστης και ποικιλότροπης διδασκαλίας. Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να διασφαλίζεται η ποικιλία ως προς το περιεχόμενο, νοώντας την αξιοποίηση πολυμέσων, εκπαιδευτικών παιχνιδιών ψηφιακού τύπου, πηγές μελέτης και επεξεργασίας, αλλά και φύλλων εργασίας ειδικά σχεδιασμένων για σκοπούς τηλεκπαίδευσης (λ.χ. περισσότερο αναλυτικών ως προς τις οδηγίες που δίνονται στους/στις μαθητές/τριες).
Επιπροσθέτως, η παροχή ευκαιριών για αυτόνομη μάθηση, στην οποία ο/η κάθε μαθητής/τρια μπορεί να ακολουθεί τον δικό του /της μαθησιακό ρυθμό θεωρείται ως εκ των ων ουκ άνευ. Παράλληλα, η ανάπτυξη των ψηφιακών περιβαλλόντων μάθησης πρέπει να εμπερικλείει ευκαιρίες για συνεργασία, αλλά και διαλογική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών/ριών, διαμέσου της αξιοποίησης διαφόρων εφαρμογών όπως είναι ο πίνακας συζήτησης για την ολομέλεια (chat), καθώς και το forum συζήτησης για κάθε ομάδα μαθητών/τριών. Στις ευκαιρίες για συνεργατική εργασία στις ομάδες, καλό είναι να προστεθεί και η παροχή ευκαιριών για κοινωνικο-συναισθηματική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών/τριών. Τέλος, όπως και η μαθησιακή διαδικασία σε συμβατικές συνθήκες φυσικής παρουσίας των μαθητών/τριών στις τάξεις, έτσι και η ψηφιακή διδασκαλία περιλαμβάνει το στάδιο της αξιολόγησης και του αναστοχασμού.
Για τον σκοπό αυτό, μπορούν να αξιοποιηθούν εργαλεία όπως το αναστοχαστικό ημερολόγιο, η δημιουργία και ανάρτηση βίντεο, αλλά και το blog (επί παραδείγματι οι μαθητές/τριες μπορούν να συγγράψουν ατομικά ή ομαδικά ένα σύντομο άρθρο αναφορικά στη θεματική του μαθήματος και να το αναρτήσουν στο blog τους).
Δρ. Χριστίνα Χατζησωτηρίου
PhD in Education University of Cambridge, UK
Aναπληρώτρια Καθηγήτρια στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Αριστίνδην υποψήφια βουλεύτρια για τον Δημοκρατικό Συναγερμό στην Επαρχία Αμμοχώστου
