Η πρώτη Θεία Λειτουργία στον νέο Καθεδρικό ναό τής Λευκωσίας τελέστηκε σήμερα Κυριακή των Βαΐων ή της Ελιάς, όπως στα καθ’ ημάς τής απέδιδαν το αποκλειστικό δενδρωνύμιο οι ευσεβείς γονιοί κι οι παππούδες μας, οι πιστοί στις λατρευτικές ακολουθίες της Ορθοδοξίας και στα ήθη της τοπικής μας παράδοσης.
Της πανηγυρικής Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας προεξήρχε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος Β΄, συλλειτουργούντων των επισκόπων Καρπασίας κ. Χριστοφόρου, ο οποίος χοροστάτησε στον Όρθρο, Νεαπόλεως κ. Πορφυρίου και Μεσαορίας κ. Γρηγορίου καθώς και κληρικών τής Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.
Κατά τη διάρκεια του Κοινωνικού, ο Μακαριώτατος κήρυξε τον θείο λόγο, όπου ανάμεσα σε άλλα είπε τα εξής: «Κατά την υποδοχή του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, οι Ιουδαίοι τον υποδέχθηκαν ως τον βασιλέα τους. Και δεν έκαναν λάθος, διότι ήταν ο βασιλιάς τους. Όμως, η βασιλεία Του δεν ήταν εκ του κόσμου τούτου. Ο ιουδαϊκός λαός, ακόμη και οι μαθητές Του, πίστευαν ότι η βασιλεία του Κυρίου θα ήταν επίγεια. Τον έβλεπαν δυστυχώς συμφεροντολογικά. Έβλεπαν την τριετή πορεία Του να θεραπεύει αρρώστους, να χορταίνει πεινασμένους, να ανασταίνει νεκρούς, όπως και τον Λάζαρο και είπαν «αυτός πρέπει να είναι βασιλιάς μας! Όταν αρρωσταίνουμε να μας θεραπεύει, όταν πεινούμε να μάς χορταίνει, όταν πεθαίνουμε να μάς ανασταίνει»! Ο άνθρωπος, δυστυχώς πάντοτε θέλει την εξασφάλισή του. Επειδή ζούμε όμως στην περίοδο της Χάριτος, της Αναστάσεως, πρέπει να έχουμε συνεχώς τον Χριστό στις καρδιές μας, φτάνει να Του ανοίξουμε τις πόρτες εμείς για να τελεσιουργήσει όλη εκείνη τη μεταμόρφωση του εαυτού μας ώστε να μας ανεβάσει στους ουρανούς. Για να μάς ανεβάσει όμως, πρέπει πρώτα να ταπεινωθούμε, όπως Εκείνος, που έφτασε μέχρι την εσχάτη ταπείνωση, κι έπειτα να ανεβούμε».
Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας ο Μακαριώτατος ανέγνωσε το Ευαγγέλιο τού Όρθρου της ημέρας και στο σημείο όπου ο Ευαγγελιστής αναφέρει την υποδοχή του Κυρίου μας στα Ιεροσόλυμα, το εκκλησίασμα έστρωνε φύλλα ελιάς στο έδαφος. Τέλος αναγνώστηκε η ευχή των βαΐων, τα οποία μοιράστηκαν ως ευλογία στους πιστούς. Στην απόλυση, ο Μακαριώτατος ευχήθηκε σε όλους να έχουμε μία ευλογημένη αγία και Μεγάλη Εβδομάδα και να αξιωθούμε να προσκυνήσουμε την τριήμερη Ανάσταση τού Σωτήρος μας.
Γραφικά, όντως, τα παραδοσιακά έθιμα τής Κύπρου κατά την Κυριακή της Ελιάς, που εμπλουτίζουν τις σελίδες της Κυπριακής Λαογραφίας. Ελιοφορούσαν, θα λέγαμε, οι πιστοί κατ’ αυτήν την ημέρα, καρφιτσώνοντας σταυροειδώς στο στήθος δύο φύλλα ελιάς, ενώ σε αρκετές περιοχές στερέωναν κλαδί ελιάς στα παράθυρα ή στην εξώπορτα του σπιτιού τους.
Στο προαύλιο, επίσης, είτε εντός της εκκλησίας, την ώρα που ακούγεται η ευαγγελική περικοπή, είθισται να μαδούν και να πετούν φύλλα ελιάς. Την ίδια μέρα, καθώς και τις επόμενες μέχρι τη Μεγάλη Πέμπτη προσκομίζουν στους ναούς ρούχινα σακούλια από ελιόφυλλα, που αφήνουν εκεί έως της Αναλήψεως, ώστε να αγιαστούν και να «καπνίζουν» (θυμιατίζουν) ολόχρονα, παρακαλώντας για κάθε καλό και ξορκίζοντας το κακό.
Για τον ίδιο σκοπό συνήθιζαν να μεταφέρουν σε εκκλησιαστικό χώρο ορισμένων χωριών ολόκληρο ελαιόδεντρο, που ανήκε στην εκκλησιαστική περιουσία, για να το μοιράζονται οι χριστιανοί.
