Παναγιώτης Θρασυβούλου: Οι δέκα άγραφες εντολές που οι τράπεζες δε τήρησαν

Σφαγιασμένος και ταλαιπωρημένος ο Λαός της Ιουδαίας, που δεν είναι άλλος από τους δανειολήπτες, αναζητά τον επικεφαλή του στο πρόσωπο του Μωυσή και ψάχνει να μάθει το τι είναι το σωστό και δίκαιο, για να κυβερνηθεί και να βάλει τάξη στη ζωή του, ώστε να ρυθμίσει τα δάνεια του με ένα απλό και δίκαιο τρόπο.

 Για ένα νέο Μωυσή μιλά και περιμένει ο Λαός της Κύπρου, ο ίδιος ο Λαός που έσφαλε με την ασυδοσία του στη σπατάλη και το καταναλωτισμό για να γίνουν όλα «Γης Μαδιάμ». Τώρα, ήρθε πλέον στα συγκαλά του και αναμένει από το σύγχρονο Μωυσή, που δεν θα είναι άλλος από την ίδια την ΕΕ ή το Σύνδεσμο Καταναλωτών, το Γενικό Εισαγγελέα ή τον Υπουργό Οικονομικών, το Διευθυντή της Κεντρικής Τράπεζας, τέλος πάντων, αυτόν που θα παραδώσει τις Δέκα Εντολές, ορίζοντας το πώς πρέπει να δρουν οι Τράπεζες, σχετικά με τα Δάνεια, που έχουν ήδη χορηγηθεί και μετατράπηκαν σε ΜΕΔ ή που θα χορηγηθούν από τούδε και στο εξής. Και με βάση τις «Δέκα Εντολές» να επιλυθούν ή να καθορίζονται αντίστοιχα.

 Οι Δέκα Εντολές, που οι Τραπεζικοί Οργανισμοί, ίσως δεν ακολούθησαν σε κάποια από τα δάνεια που έχουν χορηγήσει και, που ίσως ήρθε η στιγμή αυτές οι Δέκα Οδηγίες να Νομοθετηθούν, με βάση τα πιο κάτω πλαίσια:

1. Με την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωζώνη, το Τραπεζικό Σύστημα θα έπρεπε να υιοθετήσει το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο παρουσίαζε, καθώς φτάναμε στο σήμερα, μείωση, και που η οποία, πρόσφατα, περιορίστηκε στο 0%. Η μείωση αυτή, κάποιες φορές, δεν αντικατοπτρίστηκε δίκαια στα δάνεια, με αποτέλεσμα να διατηρηθεί υψηλά το κόστος του κεφαλαίου, άρα και το κόστος παραγωγής, που οδήγησε στην αδυναμία του δανειολήπτη να ανταποκριθεί σε υψηλότερες δόσεις, και αναπόφευκτα το δάνειο να καταλήξει ως ΜΕΔ.
2. Λογικό είναι το περιθώριο του επιτοκίου να μειώνεται ή να παραμένει σταθερό με βάση το βασικό επιτόκιο, όπως περιγράφεται πιο πάνω. Όμως, αντί αυτού, μερικές φορές, οι Τράπεζες προχωρούσαν με άμεση και τεράστια αύξηση του περιθωρίου, για να αποζημιωθούν για την πτώση του βασικού επιτοκίου. Επέλεξαν να προσφέρουν υψηλά καταθετικά επιτόκια προκειμένου να προμηθευτούν τα κεφάλαια, ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια, που προσφέρονταν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με πολύ χαμηλότερο βασικό επιτόκιο.
3. Μερικές φορές, οι Τράπεζες προσελκύονταν από το ύψος της αξίας των ακινήτων, προκειμένου να χορηγήσουν ένα δάνειο, παρά την αδύνατη οικονομική δυνατότητα των δανειοληπτών. Επίσης, οι αξίες των ακινήτων, στο παρελθόν, ήταν υπερεκτιμημένες, λόγω της προσφοράς του χρήματος στην αγορά (supply of money) και αυτό εξαιτίας λάθους μερικών τραπεζών, οι οποίες μάζευαν καταθέσεις στο Τραπεζικό Σύστημα με υψηλό κόστος, που έπρεπε βιαστικά και ασυλλόγιστα να χορηγηθούν ως δάνεια με στόχο την κάλυψη του κόστους τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι Τράπεζες δίνουν την εντύπωση ότι «στοχεύουν τα ακίνητα», κάτι που δεν ισχύει, παρά να περιοριστούν στις υπηρεσίες τους ως δανειοδότες εντός της ΕΕ.
4. Οι Τράπεζες, συνήθως, επέβαλλαν κυρώσεις εις βάρος των δανειοληπτών, λόγω καθυστερημένων δόσεων, με αποτέλεσμα το ζήτημα των χρεώσεων να επιδεινώνεται και η ελπίδα για την την ικανότητα των δανειοληπτών για αποπληρωμή των ΜΕΔ να εξανεμίζεται.
5. Οι δανειολήπτες υποφέρουν από τη δράση των Τραπεζών ως προς την θέση τους (Monopsonist Power) ελέγχοντας, δηλαδή, τις αξίες των υποθηκών. Και αυτό συμβαίνει, με το να λαμβάνουν τα υποθηκευμένα ακίνητα έναντι χρέους σε «Αναγκαστικές Αξίες ή ακόμη και σε χαμηλότερες απ’ αυτές τιμές» αντί τις «Αγοραίες Αξίες», προχωρώντας σε «κούρεμα ακινήτων και περιουσιών». Αν και για κάποιους αυτή είναι η «καθ’ όλα νόμιμη εμπορική πράξη», ουσιαστικά, αυτή, πιθανόν, θα μπορούσε να θεωρηθεί ανάρμοστή «Διοικητική Πράξη». Ουσιαστικά, οι Τράπεζες αυτοδιορίζονται ως Εκκαθαριστές, χωρίς να έχουν την Επαγγελματική Άδεια να πράξουν τούτο και λαμβάνουν τα ακίνητα στις τιμές επιλογής τους. Εν συνεχεία, τα πωλούν στην καλύτερη δυνατή τιμή, για δικό τους και μόνο όφελος, αντί για εξόφληση όλων των πιστωτών (εξασφαλισμένων και μη) καθώς και για λογαριασμό του δανειολήπτη, όπως θα έπραττε ο Εκκαθαριστής, κάτι που θα πρέπει να εξετάσει ο Επίσημος Παραλήπτης.
6. Κατά τη διάρκεια μιας δημοπρασίας, ο δανειολήπτης θα έπρεπε να έχει τη δυνατότητα να αγοράζει το ακίνητο του στην πρώτη επιφυλαχθείσα αξία, αντί να ακολουθείται η ισχύουσα Νομοθεσία, όπου, εάν το ακίνητο είναι η Πρώτη Κατοικία, κάτω των Ευρώ 350,000, ο δανειολήπτης προηγείται στην αγορά του ακινήτου του, στην υψηλότερη πλειοδοσία κατά τον πλειστηριασμό. Εάν αυτό το δικαίωμα αγοράς του δανειολήπτη αφορούσε την πρώτη επιφυλαχθείσα αξία, ίσως και να μη φτάναμε στις δημοπρασίες, αφού οι Τράπεζες θα μπορούσαν να του προσφέρουν το ακίνητο σε αυτή τη τιμή, ενωρίτερα, σε μια ιδιωτική συμφωνία και να αποφεύγονταν οι ψυχοφθόρες, περιττές και πολυέξοδες διαδικασίες πλειστηριασμού.
7. Η ευθύνη των εγγυητών θα πρέπει να περιοριστεί μόνο στις περιπτώσεις, όπου το χρέος ξεπερνά την αξία των υποθηκευμένων ακινήτων, όπως αυτή καθορίστηκε την ημερομηνία της σύμβασης. Όπως και το εγγυημένο χρέος θα πρέπει να περιοριστεί μέχρι την ημερομηνία, που η Τράπεζα θα έπρεπε να δράσει, ώστε να εισπράξει το χρέος της, εκποιώντας το ακίνητο, παρά να αφήνει το χρόνο να κυλά με το χρέος να αυξάνεται.
8. Η επιμονή των Τραπεζών, για να προωθήσουν νέες υπηρεσίες και εμπορεύματα (Δάνεια σε Ελβετικά Φράγκα, Αξιόγραφα, κλπ), για τα οποία, όμως, οι δανειολήπτες δεν ήταν ενήμεροι ή καταρτισμένοι επαρκώς, ώστε να αντιληφθούν χαρακτηριστικά, στοιχεία κ.α., οδήγησαν, κάποιες φορές, τους δανειολήπτες σε τεράστιες ζημιές και πολλές φορές, εν τέλει, στην καταστροφή.
9. Με τη ψήφιση του Περί Ελευθεροποίησης του Επιτοκίου και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2011, οι Τράπεζες αντιλήφθηκαν, ότι θα είχαν κάθε δικαίωμα της αλλαγής των επιτοκίων ως ήθελαν, χωρίς τη συγκατάθεση των δανειοληπτών, που αποτελούν το άλλο μέρος της συμφωνίας δανείου και παρόλο, που τους επιτρέπεται από τους όρους της συμφωνίας, η πράξη αυτή δεν παύει να είναι καταχρηστική. Οι Τράπεζες θα έπρεπε, αρχικά, να αλλάζουν τους όρους ή τα επιτόκια με βάση της υποδείξεις της ΕΚΤ, ως αναφέρθηκε πιο πάνω, αλλά μέχρι το βαθμό που τους επιτρεπόταν με βάση τις Οδηγίες της ΕΚΤ. Και στην περίπτωση που τους επιτρεπόταν η αύξηση, η πρόθεση για αύξηση θα έπρεπε να κοινοποιηθεί στο δανειολήπτη, ώστε αυτός, είτε να έχει ένα εύλογο χρονικό περιθώριο να μεταφέρει το δάνειο του σε άλλο Πιστωτικό Ίδρυμα εάν διαφωνούσε με την αύξηση ή να μην επιβαλλόταν καν, χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
10. Οι Τράπεζες δρουν εντός του επιχειρηματικού τους πλαισίου, με πλήθος κόσμου (public interest) και ως εκ τούτου η πολιτική και η αντιμετώπιση των πολυάριθμων πελατών τους θα πρέπει να είναι ενιαία. Διαπιστώθηκαν όροι και συμβάσεις σε δανειοδότησης διαφορετικές μεταξύ τους, που όμως έγιναν την ίδια εβδομάδα, για τον ίδιο λόγο, και έχοντας το ίδιο ρίσκο, καθώς επίσης και οι τροποποιήσεις αυτών, διαφέρουν μεταξύ τους από δανειολήπτη σε δανειολήπτη.