Σαράντα εννέα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την εκδήλωση του προδοτικού πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974 από τη χούντα των Αθηνών και την ΕΟΚΑ Β. Κυβέρνηση, Βουλή και κυπριακός λαός τιμούν όλους όσοι έπεσαν υπερασπιζόμενοι τη δημοκρατία και τη νομιμότητα. Εκείνους των οποίων η ηρωική αντίσταση στάθηκε ανάχωμα ενάντια στα τανκς της προδοσίας και της εθνικής καταισχύνης.
Στις 8.20 το πρωί, ώρα που εκδηλώθηκε το πραξικόπημα θα ηχήσουν σειρήνες σε όλες τις πόλεις με το σύνθημα έναρξης συναγερμού.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης θα παραστεί στο καθιερωμένο Μνημόσυνο για όσους έπεσαν κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος προς προάσπιση της νομιμότητας και της Δημοκρατίας, που θα πραγματοποιηθεί στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στις 8π.μ.
Στις 11π.μ. θα παραστεί στην Ειδική Συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής των Αντιπροσώπων για τις μαύρες επετείους, στη Βουλή των Αντιπροσώπων ενώ στις 12:30μ.μ. θα παραστεί στο τρισάγιο και θα καταθέσει στεφάνι στο Μνημείο Δημοκρατίας και Αντίστασης του Συνδέσμου Δημοκρατικών Αντιστασιακών Λευκωσίας, στο Πάρκο του Προεδρικού Μεγάρου.
Στα μνημόσυνα που θα πραγματοποιηθούν στους Μητροπολιτικούς Δήμους, στις 16 Ιουλίου, 2023, στις 8:30 π.μ., την Κυβέρνηση θα εκπροσωπήσουν κυβερνητικοί αξιωματούχοι, με την κατάθεση στεφάνων εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας. Στη Λεμεσό, στο Μητροπολιτικό Ναό Παναγίας Παντανάσσης (Καθολική) την κυβέρνηση θα εκπροσωπήσει ο Διευθυντής Γραφείου Τύπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, Βίκτωρας Παπαδόπουλος, ενώ στη Λάρνακα ο Υφυπουργός Τουρισμού. Κώστας Κουμή, στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννη Θεολόγου. Στην Πάφο, στο Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Θεοδώρου, η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας Αθηνά Μιχαηλίδου, η οποία θα καταθέσει επίσης στεφάνι εκ μέρους της Κυβέρνησης.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Προεδρίας, στο Παραλίμνι, το μνημόσυνο για τους πεσόντες του πραξικοπήματος θα τελεστεί μαζί με το μνημόσυνο για τους πεσόντες της τουρκικής εισβολής, στις 23 Ιουλίου, 2023
Εκδηλώσεις μνήμης διοργανώνουν επίσης κόμματα, δήμοι και οργανώσεις.
Με το προδοτικό πραξικόπημα εκείνο το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974 ενάντια στον εκλελεγμένο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄, κορυφώθηκε η δράση της στρατιωτικής χούντας των Αθηνών και των συνεργατών στην Κύπρο (EOKA B) που στόχευε στην ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης, ανοίγοντας την κερκόπορτα στον τουρκικό Αττίλα και δίδοντας στην Τουρκία την αφορμή και την ευκαιρία, που για χρόνια επιζητούσε, για να προωθήσει την επεκτατική πολιτική της σε βάρος της Κύπρου, μια πολιτική που έσπειρε το θάνατο, την καταστροφή και οδήγησε στη συνεχιζόμενη κατοχή των πατρογονικών μας εδαφών από τον τουρκικό στρατό εισβολής.
Το πρωί της μαύρης εκείνης ημέρας τα τανκς της χούντας των συνταγματαρχών και οι εγκάθετοί τους στην Κύπρο διενεργούν πραξικόπημα με σύνθημα «Αλέξανδρος εισήλθε νοσοκομείο». Δύο φάλαγγες αρμάτων εισέρχονται στο οδικό δίκτυο με στόχο την εξουδετέρωση της προεδρικής φρουράς. Ο Μακάριος βρισκόταν στο Προεδρικό Μέγαρο υποδεχόμενος ομάδα Ελληνόπαιδων μαθητών από την Αίγυπτο και φυγαδεύεται από συνοδούς του. Το Προεδρικό, η Αρχιεπισκοπή και άλλοι στόχοι πλήττονται από τεθωρακισμένα και τανκ. Οι πραξικοπηματίες καταλαμβάνουν το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και ανακοινώνουν ψευδώς ότι ο Μακάριος είναι νεκρός και ο Νικόλαος Σαμψών ορκίζεται Πρόεδρος.
Η επίθεση στο Προεδρικό Μέγαρο δεν ήταν η μόνη. Διενεργήθηκαν και άλλες, σε πόλεις και πολλά χωριά της Κύπρου για πάταξη της αντίστασης.
Το ΡΙΚ μεταδίδει:
«Έλληνες, επενέβη σήμερον η Εθνική Φρουρά διά να σταματήσει τον αδελφοκτόνον πόλεμον μεταξύ των Ελλήνων. Πάσα αντίστασις εις την νήσον έχει εκλείψει. Ο Μακάριος είναι νεκρός. Ο κύριος σκοπός της Εθνικής Φρουράς είναι η επιβολή της τάξεως. Το θέμα είναι εσωτερικό μεταξύ των Ελλήνων και μόνον. Η Εθνική Φρουρά είναι τη στιγμήν αυτήν κυρία της καταστάσεως»
Ο Μακάριος όμως δεν ήταν νεκρός. Απευθύνει διάγγελμα από ραδιοσταθμό της Πάφου στον κυπριακό λαό λέγοντας μεταξύ άλλων:
«Ελληνικέ κυπριακέ λαέ, Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποίος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος τον οποίον συ εξέλεξες διά να είναι ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός, όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποί της θα ήθελαν. Είμαι ζωντανός. Και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα. Το πραξικόπημα της Χούντας απέτυχε. Εγώ ήμουν ο στόχος της Χούντας, και εφόσον εγώ ζω η Χούντα στην Κύπρο δεν θα περάσει. Ο κυπριακός Ελληνισμός δεν ανέχεται πραξικοπήματα και δικτατορίες. Η Χούντα χρησιμοποίησε τεθωρακισμένα και τανκς για να κάμει πραξικόπημα αλλά η αντίστασις των ανδρών της Προεδρικής Φρουράς , η αντίστασις του λαού μας εσταμάτησεν τα τεθωρακημένα, εσταμάτησεν τα τανκς. Μόνο κατόρθωμα της Χούντας ήτο η κατάληψις του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος για να μεταδίδει από ραδιοφώνου ψευδολογίας και να ομιλεί δήθεν περί κυβερνητικής αλλαγής».
Η Χούντα, είπε ο Μακάριος, αποφάσισε να διχοτομήσει την Κύπρο και κάλεσε τον λαό να μην υπακούει στις διαταγές της και να αντισταθεί.
Ο Μακάριος επιβιβάστηκε σε βρετανικό στρατιωτικό αεροσκάφος και μέσω Μάλτας μετέβη στο Λονδίνο, όπου την επομένη, 17 Ιουλίου, συναντήθηκε με τον Βρετανό πρωθυπουργό Χάρολντ Ουϊλσον και τον Υπουργό Εξωτερικών Τζέιμς Κάλαχαν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν την υποστήριξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου και κάλεσαν όλα τα κράτη να πράξουν το ίδιο, ενώ ο Υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσιγκερ απέρριψε πρόταση για υποστήριξη του ανατραπέντος καθεστώτος Μακαρίου.
Χρησιμοποιώντας την εγκληματική αυτή πράξη ως πρόσχημα, η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο πέντε ημέρες αργότερα. Σε μια εισβολή δύο φάσεων, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, και παρά τις εκκλήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ [Ψήφισμα 353 (1974)] και τη γρήγορη αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης στο νησί, η Τουρκία κατέλαβε το 36,2 τοις εκατό της εδαφικής επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας και εκτόπισε βίαια περίπου 200.000 Ελληνοκυπρίους από τις εστίες τους. Άλλοι 20.000 Ελληνοκύπριοι, οι οποίοι παρέμειναν στις κατεχόμενες περιοχές, εξαναγκάστηκαν και αυτοί τελικά να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να αναζητήσουν καταφύγιο στις ελεγχόμενες από την κυπριακή Κυβέρνηση περιοχές.
Σήμερα, τιμούμε τους συνανθρώπους μας, τους ήρωες της αντίστασης που έδωσαν τη ζωή τους για την προάσπιση της δημοκρατίας κατά το πραξικόπημα.
